10-dars - Shakllar

Shakllar

Siz internetda ko'p marta shakllarga duch kelgan bo'lsangiz kerak. Shu qo'llanmaning test savollariga javob berayotganingizda shakllarning turli elementlarini ko'rdingiz. Bu bo'limda siz shaklning turli elementlaridan foydalangan holda mustaqil o'z sahifangizni yaratishni o'rganasiz.
Shakl (Форма)
Bu qog'ozdagi anketaning elektron varianti, o'zida matn kiritish maydonlarini, savollarga javob variantlari va boshqa shakl elementlarini mujassam qiladi. Shakllar sayt egasi va foydalanuvcxilar orasida aloqa o'rnatish uchun kerak. Shakllar yordamida saytingiz orqali, misol uchun, ovoz berish, foydalanuvcxilarnining ayrim savollar bo'yicha fikrini bilish va shunga o'xshash masalalarni hal qilishingiz mumkin.
"Shakllar - umumiy sxema"
Keling, avval saytdagi oddiy shaklning tuzilishini ko'rib chiqaylik:

Sizning fikringiz:
"Tozalash" tugmachasi shakl maydoniga kiritilgan ma'lumotlarni o'chiradi. "Jo'natish" tugmachasi ma'lumotlarni tanlangan usul bo'yicha sayt muallifiga jo'natiladi. Quyida har qanday shaklni yaratish umumiy sxemasi berilgan.
<FORM>
shakl maydonidagi teglar
</FORM>
Ko'rib turganingizdek, ochuvchi <FORM> va yopuvchi </FORM> teglari orasiga shakl maydonlari teglarini qo'yish etarlidir. Keyingi sahifada turli shakl maydonlari bilan tanishamiz.
"Shakllar - turli shakl maydonlari"
Xo'sh, shakl maydonlari qanaqa bo'ladi va ular nima ish bajaradi?
Matn qatori(TYPE=TEXT)
Bu qator ko'p bo'lmagan simvollardan iborat erkin ko'rinishdagi ma'lumotni (matnni) kiritish uchun foydalaniladi.
Misol:
<INPUT TYPE=TEXT NAME=Tekst SIZE=20 VALUE="Sizning matn ">
Natija:

Shunday qilib matn qatori <INPUT> tegi va TYPE=TEXT parametrlari yordamida yaratiladi. Shu tegning boshqa parametrlari nimani bildiradi?
NAME
Serverga jo'natiladigan o'zgaruvchining nomi. Foydalanuvchi kiritgan matn natijada shu nomli o'zgaruvchiga beriladi. HTMLda shakllar yaratish serverda dasturlash bilan uzluksiz bog'liq. Lekin bu mavzu quyidagi qo'llanmada yoritilmagan, buning o'rniga serverdagi tayyor dasturdan foydalanishingiz mumkin va o'z foydalanuvcxilaringizdan ma'lumotlarni shu dastur orqali qabul qilishingiz mumkin. (bu haqda to'liq tushuncha keyinroq beriladi).
SIZE
Matn qatorining simvol ko'rinishdagi kengligi. Bizning misolda bu parametrning ifodasi 20ga teng. Buning ma'nosi kiritilayotgan matnning kengligi 20 simvoldan iborat. Foydalanuvchi undan ko'p bo'lgan simvollardan iborat bo'lgan matnni kiritishi mumkin, lekin 20tadan ortiq simvol ko'rinmaydi. Klaviaturadagi yo'naltiruvchi tugmachalar yordamida matnni boshi yoki oxiriga o'tish mumkin.
VALUE
Bu parametr ifodasi oldindan matn maydoniga kiritilgan bo'ladi. Uni o'zgartirish yoki o'chirish mumkin. Javob varianti (TYPE=RADIO)
Bir qancha javob variantlari orasidan foydalanuvchi faqat bitta variantni tanlashi mumkin.

Jinsi:
<INPUT TYPE=RADIO NAME=Sex VALUE="Erkak">Er.
<INPUT TYPE=RADIO NAME=Sex VALUE="Ayol">Ay.
Natija:

Jinsi: Er. Ay.
Ko'rib turganingizdek javob variantlari <INPUT> tegi TYPE=RADIO parametri orqali yaratiladi. Diqqat qiling, javob variantlaridagi NAME parametrining ifodalari bir xil bo'lishi kerak, aks holda brouzer bularni har xil savol deb qabul qiladi.
VALUE
Bu ifoda o'zgaruvchining ifodasi ko'rinishida jo'natiladi. (bizning misolda, agar Er. tanlansa Sex o'zgaruvchining ifodasi 'Erkak' ga teng bo'ladi).
Tasdiqlash (TYPE=CHECKBOX)
Ayrim ifodalarni yoki javob variantlarini belgilash uchun ishlatiladi.
Misol:
Jinsi:
<INPUT TYPE=CHECKBOX NAME=AddMe VALUE="Obuna bo'lish ">
Ha, men sizning saytingisdan yangiliklar olishni istayman
Natija: Ha, men sizning saytingizdan yangiliklar olishni istayman
Tasdiqlash <INPUT> tegi TYPE=CHECKBOX parametri yordamida yaratiladi. Bizning misolda, agar foydalanuvchi kvadratga belgi qo'ysa (tasdiqlasa) AddMe o'zgaruvchisining ifodasi 'Obuna bo'lish'ga teng bo'ladi. Aks holda AddMe o'zgaruvchisiga hech qanday ifoda berilmaydi.
Harakatlanuvchi menyu (SELECT)
Bir qancha javob variantlaridan birini tanlash uchun harakatlanuvchi menyu ko'rinishida ifodalanadi.
Misol:
Yoshi:
<SELECT NAME=Age>
<OPTION VALUE=10>10dan kam
<OPTION VALUE=11-20>11-20
<OPTION>21dan ko'p
</SELECT>
Natija:

Yoshi: 10dan kam 11-20 21dan ko'p
Harakatlanuvchi menyu <SELECT> tegi, menyuning javob variantlari esa <OPTION> tegi yordamida yaratiladi.
NAME
<SELECT> tegining parametri, o'zgaruvchining nomini ifodalaydi. Bu o'zgaruvchiga tanlangan javob variantining ifodasi beriladi. Bizning holatda o'zgaruvchining nomi Age.
VALUE
<OPTION> tegining parametri, agar shu variant tanlanganda parametr ifodasi o'zgaruvchiga beriladi. Agar bu parametr belgilangan bo'lmasa (3chi <OPTION> tegiga o'xshab), o'zgaruvchining ifodasi <OPTION> tegidan keyin kelgan matin bo'ladi. Agar bizning misolimizda uchinchi variantni tanlasak Age o'zgaruvchisining ifodasi '21dan ko'p', agar birinchi variantni tanlasak ifoda '10' bo'ladi.
Текст указанный после тега <OPTION>tegidan so'ng kelgan matin ekranda harakatlanuvchi menu varianti sifatida ko'rinadi. Aytgancha <OPTION> tegini yopish shart emas.
Matn maydoni (TEXTAREA)
Matn maydoni foydalanuvchi tomonidan ko'p sonli simvollardan iborat matnni kiritish uchun foydalaniladi .
Misol:
Sizning mulohazalaringiz:

O'z mulohazalaringizni kiriting
<TEXTAREA NAME=Comments COLS=20 ROWS=5>
O'z mulohazalaringizni kiriting
</TEXTAREA>
Natija:

Sizning mulohazalaringiz:

Matn maydoni <TEXTAREA>tegi orqali yaratiladi. Ochuvchi va yopuvchi teglar orasidagi hamma matnlar shu matn maydoni ichiga yoziladi.
COLS
Matn maydonining simvol ko'rinishidagi kengligi.
ROWS
Matn maydonining qator ko'rinishidagi balandligi.
Shakkillarni o'rganishni davom ettirishdan oldin shakil maydonlarini yaratish haqidagi bir nechta savollarga javob bering. Uning yordamida utilgan mavzuni qanchalik o'zlashtirganligingizni va mustaqil turli shakl maydonlarini yarata olishingizni tekshirib ko'rishingiz mumkin .
<FORM
ACTION=url (bu yerda bizning ma’lumotni oladigan va analiz qiladigan adresni
bersiz)
METHOD= GET | POST (bu yerda qanday shakilda yuborish turini tanlaysiz, agarda
POST ni tanlasangiz unda ma’lumot tezda url adresiga yuboriladi, GET-mu tur
ishlatilmaydi, va ishlatishga ham maslahat berilmaydi, sababi sekin va keraksizdir)
NAME-formamizning ismi (agarda bu formaga yoki ichki elemenlariga boshqa bir
yerdan ulanish kerak bo’lsa)
>
<TEXTAREA
COLS- enining uzunligi
ROWS-bo’yini uzunligi
READONLY-faqat o’qish mumkin, ichini o’zgartirish o’chiriladi
DISABLED-element ishlashi o’chiriladi
TITLE-usitga kelganda yordamchi ma’lumot beradi
>
TEXTAREA - bu har qanday ma’lumot kiritish oynasidir.
Misol:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE> Formalar misoli</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<H1> Bizning birinchi formamiz</H1>
<FORM METHOD=POST NAME=form1>
<TEXTAREA COLS=21 ROWS=3>Bu bizning ma’lumotimiz</TEXTAREA>
</FORM>
</BODY>
</HTML>
Bu bizning TEXTAREA misolimiz edi.
Keyingi tegimiz <INPUT>. Bu teg faqatgina bir qatorli ma’lumot kiritish tegidir. Bu
yerda siz hohlasangiz PASSWORD (ya’ni kodi),yoki boshqa bir ma’lumot to’ldirishingiz mumkindir.
<INPUT
TITLE - text
VALUE - ekranga birinchi marotaba ocxilganda chiqadigan ma’lumot yoki agarda
RADIO bo’ladigan bo’lsa birinchi shaklidir.
SIZE – uzunligidir.
MAXLENGTH - eng maksimal kiritish mumkin bo’lgan ma’lumot uzunligidir.
CHECKED - FALSE | TRUE (agarda RADIO yoki CHECKBOX bo’ladigan bo’lsa
unda uning ocxilish sharti)
TYPE-INPUT tegini ko’rinishi va ishini belgilaydi.
PASSWORD - kiritilayot ma’lumot avtomat shakilda ko’rinish (*) shaklida bo’ladi.
CHECKBOX - o’chirib yoqish tugmasidir.
FILE - file’ni tanlash oynasini ochadi va tanlangan file nomini ko’rsatadi.
HIDDEN - ko’rinmas element yaratadi.
IMAGE - rasm shaklida tugma yaratadi.
BUTTON - oddiy bosish tugmasi.
SUBMIT - yuborish tugmasini yaratadi.
RESET - formani ichini tozalash tugmasini yaratadi.
Shakl - shakl tozalash va jo'natish tugmachasi
Foydalanuvchi to'ldirilgan shaklni jo'natish uchun tasdiqlovchi tugmacha yaratish kerak, hamda shakl maydonini tozalash tugmachasini yaratish mumkin. Shu bo'lim boshida jo'natish va tozalash tugmachasini qanday ko'rinishga ega ekanligini ko'rdingiz.
Jo'natish tugmachasi (TYPE=SUBMIT)
Foydalanuvchining shaklda belgilagan ma'lumotlarini tasdiqlab, shu ma'lumotlarni serverga jo'natish uchun qo'llaniladi.
Misol:
<INPUT TYPE=SUBMIT VALUE="Shaklni jo'natish">
Natija:
'Shaklni jo'natish' nomli tugmacha
Jo'natish tugmachasi <INPUT> tegi yordamida TYPE=SUBMIT parametrini islatgan holda yaratiladi. Natijada VALUE parametrida belgilangan yozuv bilan tugmacha yaratiladi. Tugmacha bosilganda shakldagi ma'lumotlar serverga jo'natiladi.

Tozalash tugmachasi (TYPE=RESET)
Shakl maydonidagi ma'lumotlarni tozalash uchun qo'llaniladi.
Misol:
<INPUT TYPE=RESET VALUE="Shaklni tozalash">
Natija:
'Shaklni tozalash' nomli tugmacha
Shakl maydonini tozalash tugmachasi <INPUT> tegi yordamida TYPE=RESET parametrini ishlatgan holda belgilanadi. Natijada VALUE parametrida belgilangan yozuv bilan tugmacha yaratiladi. Tugmacha bosilganda shakldagi ma'lumotlar to'la o'chiriladi.
Shakl -ko'rinmas shakl maydoni
Yana bir turdagi shakl maydoni bor - bu ko'rinmas shakl maydoni. Bu maydon ma'lumotlar almasinuv uchun ishlatiladi. Ko'rinmas maydonni foydalanuvchi ko'ra va o'zgartira olmaydi.
Ko'rinmas maydon (INPUT TYPE=HIDDEN)
Shakl maydoni ekranda ko'rinmaydi, uning ifodasi sahifa yaratilishida beriladi va foydalanuvchi shakl to'lg'azish jarayonida o'zgartirib bo'lmaydi.
Misol:
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=Page VALUE="1 sahifa ">
Ko'rinmas shakl maydoni <INPUT> tegi yordamida va TYPE=HIDDEN parametrini ishlatgan holda yaratiladi. Berilgan misolda shaklni jo'natish vaqtida Page o'zgaruvchisiga '1 sahifa' ifodasi beriladi. Buning natijasida, agar to'lg'iziladigan sahifalaringiz ko'p bo'lsa, qaysi sahifadagi shakldan ma'lumot jo'natilganini aniqlashingiz mumkin.
Shakl - FORM tegining parametrlari va shaklni jo'natish
Shu bo'lim boshida eslatib o'tganimizdek, shakl yaratish dasturlash bilan uzluksiz bog'liq, boshqacha qilib aytganda shakldagi ma'lumotlarni qayta ishlash dasturlashsiz iloji yo'q. Lekin bu qo'llanma bunday savollarni tahlil qilmaydi. Shuning uchun ma'lumotlarni qayta ishlash dasturi bepul taqdim etiladi. Ma'lumotlarni qayta ishlash natijasi siz ko'rsatgan email manzil bo'yicha jo'natiladi.
Keling, sizninig saytingizdagi shakldagi ma'lumotlar dastur orqali qayta ishlanishi uchun nima qilishni ko'rib chiqaylik. Natija siz ko'rsatgan email manzil bo'yicha shu formatda jo'natiladi.
O'zgaruvchi: Kiritilgan ma'lumot
O'zgaruvchi: Kiritilgan ma'lumot
Buning uchun saytingizda hohlagan shaklni shu ko'rinishda yaratishingiz zarur:
<FORM METHOD=POST ACTION=http://.....com/mail.php3>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=recipient VALUE=EMAIL>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=subject VALUE=MAVZU>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=type VALUE=TUR>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=return VALUE=MANZIL>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=alpha VALUE=а>

Sizning shaklingiz

</FORM>
Endi shu HTML kodni o'z sahifangizga ko'chiring va keyingi so'zlarni o'zgartiring:
EMAIL - Natija jo'natiladigan email manzil
MAVZU - Hat mavzusi(Subject)
TUR - Sizning pochtangiz turi, agar pochtangiz HTML ni tushunsa HTML deb yozing, agar aniq bilmasangiz TEXT deb yozing
MANZIL - foydalanuvchi shaklni to'ldirgandan keyin ko'rishi kerak bo'lgan sahifa manzili
HTML kodidagi oltinchi qatorni o'zgartirman.
Keyin, 'Sizning shaklingiz' so'zini o'rniga o'z shaklingizni qo'ying. Dastur qanday ishlashini ko'rish uchun o'zingizni email manzilingizni kiriting va 'Tekshiruv' tugmachasini bosing.

Matn maydoni <TEXTAREA>tegi orqali yaratiladi. Ochuvchi va yopuvchi teglar orasidagi hamma matnlar shu matn maydoni ichiga yoziladi.
COLS
Matn maydonining simvol ko'rinishidagi kengligi.
ROWS
Matn maydonining qator ko'rinishidagi balandligi.
Shakkillarni o'rganishni davom ettirishdan oldin shakil maydonlarini yaratish haqidagi bir nechta savollarga javob bering. Uning yordamida utilgan mavzuni qanchalik o'zlashtirganligingizni va mustaqil turli shakl maydonlarini yarata olishingizni tekshirib ko'rishingiz mumkin .
<FORM
ACTION=url (bu yerda bizning ma’lumotni oladigan va analiz qiladigan adresni
bersiz)
METHOD= GET | POST (bu yerda qanday shakilda yuborish turini tanlaysiz, agarda
POST ni tanlasangiz unda ma’lumot tezda url adresiga yuboriladi, GET-mu tur
ishlatilmaydi, va ishlatishga ham maslahat berilmaydi, sababi sekin va keraksizdir)
NAME-formamizning ismi (agarda bu formaga yoki ichki elemenlariga boshqa bir
yerdan ulanish kerak bo’lsa)
>
<TEXTAREA
COLS- enining uzunligi
ROWS-bo’yini uzunligi
READONLY-faqat o’qish mumkin, ichini o’zgartirish o’chiriladi
DISABLED-element ishlashi o’chiriladi
TITLE-usitga kelganda yordamchi ma’lumot beradi
>
TEXTAREA - bu har qanday ma’lumot kiritish oynasidir.
Misol:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE> Formalar misoli</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<H1> Bizning birinchi formamiz</H1>
<FORM METHOD=POST NAME=form1>
<TEXTAREA COLS=21 ROWS=3>Bu bizning ma’lumotimiz</TEXTAREA>
</FORM>
</BODY>
</HTML>
Bu bizning TEXTAREA misolimiz edi.
Keyingi tegimiz <INPUT>. Bu teg faqatgina bir qatorli ma’lumot kiritish tegidir. Bu
yerda siz hohlasangiz PASSWORD (ya’ni kodi),yoki boshqa bir ma’lumot to’ldirishingiz mumkindir.
<INPUT
TITLE - text
VALUE - ekranga birinchi marotaba ocxilganda chiqadigan ma’lumot yoki agarda
RADIO bo’ladigan bo’lsa birinchi shaklidir.
SIZE – uzunligidir.
MAXLENGTH - eng maksimal kiritish mumkin bo’lgan ma’lumot uzunligidir.
CHECKED - FALSE | TRUE (agarda RADIO yoki CHECKBOX bo’ladigan bo’lsa
unda uning ocxilish sharti)
TYPE-INPUT tegini ko’rinishi va ishini belgilaydi.
PASSWORD - kiritilayot ma’lumot avtomat shakilda ko’rinish (*) shaklida bo’ladi.
CHECKBOX - o’chirib yoqish tugmasidir.
FILE - file’ni tanlash oynasini ochadi va tanlangan file nomini ko’rsatadi.
HIDDEN - ko’rinmas element yaratadi.
IMAGE - rasm shaklida tugma yaratadi.
BUTTON - oddiy bosish tugmasi.
SUBMIT - yuborish tugmasini yaratadi.
RESET - formani ichini tozalash tugmasini yaratadi.
Shakl - shakl tozalash va jo'natish tugmachasi
Foydalanuvchi to'ldirilgan shaklni jo'natish uchun tasdiqlovchi tugmacha yaratish kerak, hamda shakl maydonini tozalash tugmachasini yaratish mumkin. Shu bo'lim boshida jo'natish va tozalash tugmachasini qanday ko'rinishga ega ekanligini ko'rdingiz.
Jo'natish tugmachasi (TYPE=SUBMIT)
Foydalanuvchining shaklda belgilagan ma'lumotlarini tasdiqlab, shu ma'lumotlarni serverga jo'natish uchun qo'llaniladi.
Misol:
<INPUT TYPE=SUBMIT VALUE="Shaklni jo'natish">
Natija:
'Shaklni jo'natish' nomli tugmacha
Jo'natish tugmachasi <INPUT> tegi yordamida TYPE=SUBMIT parametrini islatgan holda yaratiladi. Natijada VALUE parametrida belgilangan yozuv bilan tugmacha yaratiladi. Tugmacha bosilganda shakldagi ma'lumotlar serverga jo'natiladi.

Tozalash tugmachasi (TYPE=RESET)
Shakl maydonidagi ma'lumotlarni tozalash uchun qo'llaniladi.
Misol:
<INPUT TYPE=RESET VALUE="Shaklni tozalash">
Natija:
'Shaklni tozalash' nomli tugmacha
Shakl maydonini tozalash tugmachasi <INPUT> tegi yordamida TYPE=RESET parametrini ishlatgan holda belgilanadi. Natijada VALUE parametrida belgilangan yozuv bilan tugmacha yaratiladi. Tugmacha bosilganda shakldagi ma'lumotlar to'la o'chiriladi.
Shakl -ko'rinmas shakl maydoni
Yana bir turdagi shakl maydoni bor - bu ko'rinmas shakl maydoni. Bu maydon ma'lumotlar almasinuv uchun ishlatiladi. Ko'rinmas maydonni foydalanuvchi ko'ra va o'zgartira olmaydi.
Ko'rinmas maydon (INPUT TYPE=HIDDEN)
Shakl maydoni ekranda ko'rinmaydi, uning ifodasi sahifa yaratilishida beriladi va foydalanuvchi shakl to'lg'azish jarayonida o'zgartirib bo'lmaydi.
Misol:
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=Page VALUE="1 sahifa ">
Ko'rinmas shakl maydoni <INPUT> tegi yordamida va TYPE=HIDDEN parametrini ishlatgan holda yaratiladi. Berilgan misolda shaklni jo'natish vaqtida Page o'zgaruvchisiga '1 sahifa' ifodasi beriladi. Buning natijasida, agar to'lg'iziladigan sahifalaringiz ko'p bo'lsa, qaysi sahifadagi shakldan ma'lumot jo'natilganini aniqlashingiz mumkin.
Shakl - FORM tegining parametrlari va shaklni jo'natish
Shu bo'lim boshida eslatib o'tganimizdek, shakl yaratish dasturlash bilan uzluksiz bog'liq, boshqacha qilib aytganda shakldagi ma'lumotlarni qayta ishlash dasturlashsiz iloji yo'q. Lekin bu qo'llanma bunday savollarni tahlil qilmaydi. Shuning uchun ma'lumotlarni qayta ishlash dasturi bepul taqdim etiladi. Ma'lumotlarni qayta ishlash natijasi siz ko'rsatgan email manzil bo'yicha jo'natiladi.
Keling, sizninig saytingizdagi shakldagi ma'lumotlar dastur orqali qayta ishlanishi uchun nima qilishni ko'rib chiqaylik. Natija siz ko'rsatgan email manzil bo'yicha shu formatda jo'natiladi.
O'zgaruvchi: Kiritilgan ma'lumot
O'zgaruvchi: Kiritilgan ma'lumot
Buning uchun saytingizda hohlagan shaklni shu ko'rinishda yaratishingiz zarur:
<FORM METHOD=POST ACTION=http://.....com/mail.php3>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=recipient VALUE=EMAIL>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=subject VALUE=MAVZU>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=type VALUE=TUR>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=return VALUE=MANZIL>
<INPUT TYPE=HIDDEN NAME=alpha VALUE=а>

Sizning shaklingiz

</FORM>
Endi shu HTML kodni o'z sahifangizga ko'chiring va keyingi so'zlarni o'zgartiring:
EMAIL - Natija jo'natiladigan email manzil
MAVZU - Hat mavzusi(Subject)
TUR - Sizning pochtangiz turi, agar pochtangiz HTML ni tushunsa HTML deb yozing, agar aniq bilmasangiz TEXT deb yozing
MANZIL - foydalanuvchi shaklni to'ldirgandan keyin ko'rishi kerak bo'lgan sahifa manzili
HTML kodidagi oltinchi qatorni o'zgartirman.
Keyin, 'Sizning shaklingiz' so'zini o'rniga o'z shaklingizni qo'ying. Dastur qanday ishlashini ko'rish uchun o'zingizni email manzilingizni kiriting va 'Tekshiruv' tugmachasini bosing.
Sizning Email:
Ismingiz:
Familiyangiz:

<BGSOUND> tegi, bu teg web sahifamizning orqa fonidagi musiqani yoki bir
ashulani belgilash tegidir.
<BGSOUND
LOOP=-1 | 0 | n (-1 bo’lsa hech ham tugamasdan davom etaveradi, 0 bo’lsa bir
marotaba musiqa bo’ladi, agarda n- yeriga nechi son qoysangiz shuncha davom etib
turadi)
Src=url (musiqani adresi)
>
Bir sahifani ichiga quyidagini yozsangiz <BGSOUND=”sound.wav” loop=5>
musiqa 5 marotaba takrorlanadi.
<EM> tegi qaysidir gapga urg’u bermoqchi bo’lsangiz unda shu tegni ishlating
<EM> Bu urgudir</EM>.
<FIELDSET> bu agarda qandaydir formalarni elementlarini birlashtirib alohida
qilinmoqchi bo’lsa ishlatiladi.
Misol:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Dars 10</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<EM> Bu yerda urg’u berilgan yozuvdir</EM>
<P>
<FORM>
<FIELDSET>
<LEGEND>Birinchi </LEGEND>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=1>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=2>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=3>
</FIELDSET>
<P>
<FIELDSET>
<LEGEND>Ikkinchi </LEGEND>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=1>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=2>
<INPUT TYPE=BUTTON VALUE=3>
</FIELDSET>
</FORM>
</BODY>
</HTML>
<META> bu tegni ikkinchisi ya’ni yopish </META> tegi yo’qdir.
Bu teg <HEAD> teglari orasida yoziladi.
<META HTTP-EQUIV="Expires" CONTENT="Thu, 09 Feb 2006 12:02:01 GMT">
Agarda siz sahifangizni qandaydir vaqtda keyin o’zgartirsangiz va shu o’zgartirish vaqtini shu teg orqali kiritsangiz, unda sizning sahifangiz keyingi ochilishda Cache’dan emas, yangi siz yozganingizni site’dan avtomat shakilda ochadi.
<META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html;
CHARSET=Windows-1251">
Bu teg orqali sizning sahifangizda qanday kodirovka ishlatilganini Web Browserga yuborasiz.
<META HTTP-EQUIV="Refresh" CONTENT="x;
URL=http://technoidea.boom.ru/">
Bu x soniyadan so’ng shu URL adresiga avtomat shakilda o’tadi.
<META name="author" content="Xojiboyev Jonibek">
Sahifa muallifi kim ekanligini bildiradi
<META name="copyright" content="© 2009 Tashkent">
Kimga sahifa haq huquqlari tegishli ekanligi.
<META HTTP-EQUIV="Page-Enter"
CONTENT="revealTrans(Duration=4.0,Transition=12)"> (sahifa ocxilishidagi
effekt)
<META HTTP-EQUIV="Page-Exit"
CONTENT="revealTrans(Duration=4.0,Transition=12)"> (sahifadan chiqish effekti)
<META HTTP-EQUIV="Site-Enter"
CONTENT="revealTrans(Duration=4.0,Transition=12)"> (Web site’ga kirish
effekti)
<META HTTP-EQUIV="Site-Exit"
CONTENT="revealTrans(Duration=4.0,Transition=12)"> (Web site’dan chiqish
effekti),
Duration - necha soniya davom etishi.
Transition - qaysi effect ekanligi.